تحلیل سازوکارهای کنترل و کاهش آلودگی هوا در گونه‌شناسی حکمرانی و خط‌مشی‌های راهبردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حکمرانی سرزمینی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 گروه مطالعات محیطی، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران.

چکیده

نظام تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت در زمینۀ کیفیت هوای کشور ایران ناکام است و کاستی‌های بسیار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل سازوکارهای کنترل و کاهش آلودگی هوا در این زمینه است. روش‌های مورد استفاده شامل پژوهش اسنادی، تحلیل مقایسه‌ای و استنتاج بوده است. ابتدا رویکردهای سازگاری با تغییرات اقلیمی و افزایش ترسیب کربن در جهان مطرح شده است. سپس قانون هوای پاک ایالات متحدۀ آمریکا و طرح‌ها و قوانین ایران در زمینۀ کاهش و کنترل آلودگی هوا تحلیل و با یکدیگر مقایسه شده است. تحلیل هزینه- فایدۀ قانون هوای پاک ایالات متحدۀ آمریکا (1990)، نشان می‌دهد که فواید این قانون بیشتر از هزینه‌های آن بوده است. تاریخچۀ طرح‌ها و قوانین مربوط به کیفیت هوا در کشور ما، نشان از دولت‌محوری و غلبه رویکردهای بالا به پایین دارد. برمبنای نتایج، مطالعات سهم‌بندی منابع و سیاهۀ انتشار آلاینده‌ها باید مبنای مدیریت کیفیت هوا باشد. استانداردها باید به تفکیک شرایط محلی مناطق و برمبنای فناوری‌های مختلف تعیین شود تا منافع اجتماعی با هزینه‌های تحمیل‌شده به جامعه متوازن باشد. سازوکارهای قانونی تشویقی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پاک باید در اولویت باشد. در آینده باید مشارکت فعال بازیگران و ترکیب رویکردها (دستور و کنترل، بازار، شبکه و جامعه) مورد نظر باشد. برای بهبود کیفیت هوا در کشور، خط‌مشی‌های راهبردی پیشنهادی چنین است: آموزش، تمرکززدایی از قدرت، انحصارزدایی از صنایع، تأمین منابع مالی، برنامه‌ریزی و پایش مکان‌محور، حفاظت از زیرساخت‌های سبز- آبی و اصلاح قوانین ناکارآمد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار