کاربرد روش تصمیم‌گیری چندشاخصه برای تحقق حکمرانی مطلوب در مکان‌یابی سد زیرزمینی در حوزۀ آبخیز دشت امیرحاضر بهبهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان، بهبهان، خوزستان، ایران.

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

3 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان، خوزستان، ایران.

چکیده

در پاسخ به تخریب‌های افراطی و افسارگسیختۀ منابع طبیعی، رویکردهای متعددی در حوزۀ مدیریت منابع طبیعی مطرح شده که مهم‌ترین این رویکردها می‌توان به حکمرانی خوب اشاره کرد. حکمرانی خوب منابع طبیعی برایندی از تعامل و برخاسته از کنش‌ها و واکنش‌های اجتماعی نهادی- محیطیِ همۀ گروداران است. یکی از مهم‌ترین ابعاد قابل تأمل در بحث حکمرانی منابع طبیعی کنش‌ها و واکنش‌های مرتبط با بحث آب و منابع آبی مورد نیاز بهره‌برداران از جمله آب‌های زیرزمینی است. با توجه به محدودیت منابع آب، به‌کارگیری شیوه‌های نوین در مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی از اولویت‌های توسعۀ منابع آب است. در این راستا احداث سدهای زیرزمینی در انواع مختلف در مناطق خشک کشور به حل مشکل کم‌آبی و بحران آب خصوصاً برای مناطق روستایی دورافتاده در مقیاس کوچک کمک می‌کند و سبب ثبات بیشتر زندگی در این مناطق می‌شود. اولین گام در احداث سدهای زیرزمینی مکان‌یابی است. در این تحقیق با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصۀ TOPSIS و AHP به مکان‌یابی برای احداث سدهای زیرزمینی در حوضۀ آبخیز دشت امیرحاضر پرداخته شد. معیارهای شیب، آبراهه، زمین‌شناسی، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی، گسل و خاک به‌عنوان شاخص‌های تعیین محل احداث سد در نظر گرفته شد. برای وزن‌دهی معیارها، از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و برای تلفیق نقشه‌های معیار و مکان‌یابی مناسب سدهای زیرزمینی از تکنیک TOPSIS در کنار بهره‌گیری از قابلیت‌های نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 11 درصد مساحت حوضه دارای شرایط بسیار مناسب و 23 درصد دارای شرایط مناسب برای ایجاد سد زیرزمینی و بیش از نیمی از حوضه (52 درصد) فاقد پتانسیل برای ایجاد سد زیرزمینی است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار