الگوی حکمرانی و سیاست‌گذاری آب کشاورزی: رویکردی به سوی توسعه پایدار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آب، کشاورزی و محیط زیست، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

مدیریت پایدار منابع آب، با هدف بهره‌برداری بهینه از منابع و تأمین امنیت غذایی، از چالش‌های اساسی در بخش کشاورزی محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف ارائه مدلی مفهومی برای مدیریت عرضه و تقاضای آب کشاورزی، به تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در محدوده مطالعاتی پرداخته است. تحلیل مکانی عوامل داخلی و خارجی، با استفاده از مدل SWOT و رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره، انجام شد. برای اولویت‌بندی راهبردها، از ترکیب فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و روش تاپسیس در محیط فازی بهره گرفته شد. داده‌های مورد نیاز از طریق توزیع ۳۰ پرسشنامه میان مدیران، کارشناسان و بهره‌برداران منتخب، به روش نمونه‌گیری هدفمند گردآوری و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که امتیاز نهایی عوامل داخلی 9/2 و عوامل خارجی 73/2 است. بر این اساس، راهبردهای تهاجمی (SO) و ترکیبی از راهبردهای سازه‌ای و غیرسازه‌ای (SO، ST و WO) در اولویت قرار دارند. مهم‌ترین راهبردهای پیشنهادی شامل توسعه و به‌سازی ساختار فیزیکی سامانه، بهبود مدیریت بهره‌برداری و نگهداری، مدیریت زیست‌محیطی و استفاده از منابع داخلی آب است. همچنین مشخص شد که حجم سالانه آب مصرفی اراضی آبی منطقه حدود 8/1  میلیارد مترمکعب است که ۹۵ درصد آن از منابع سطحی تأمین می‌شود. یافته‌ها، راهکارهای مؤثری برای اجرای مدیریت پایدار منابع آب در مقیاس‌های بزرگ ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار