1
گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
2
استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمی، اردبیل، ایران.
10.22059/jnrg.2025.394029.1035
چکیده
آب به‌عنوان منبع حیاتی و پیونددهنده سیستم‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی، نقش کلیدی در توسعه پایدار و حفظ تعادل اکوسیستم‌ها دارد. افزایش تقاضا و رقابت برای منابع آبی، مناقشات اجتماعی را به‌دنبال دارد و در صورت عدم مدیریت مؤثر، می‌تواند به بحران‌های جدی منجر شود. در این راستا سرمایه اجتماعی به‌عنوان یک عنصر کلیدی در مدیریت مناقشات آبی، می‌تواند به بهبود روابط بین ذینفعان و افزایش کارایی در برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های مرتبط با آب کمک کند. در این پژوهش سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی آب در پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود که به‌واسطه مدیریت نادرست، مناقشات آبی را تجربه می‌کند، با استفاده از روش تحلیل شبکه اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته است. این کار بر اساس پیوندهای اعتماد و مشارکت و با استفاده از شاخص‌های سطح کلان شبکه (تراکم، اندازه شبکه، تمرکز، دوسویگی پیوندها، انتقال پذیری و میانگین فاصله ژئودزیک) صورت گرفته است. نتایج نشان داد میزان سرمایه اجتماعی بر اساس پیوندهای اعتماد و مشارکت در حد ضعیف و خیلی ضعیف است. هم چنین میزان نهادینه شدن روابط، پایداری و تعادل شبکه در حد ضعیف ارزیابی شد که نشان دهنده پایین بودن میزان اعتماد و مشارکت در روابط دوگانه و سه گانه می‌باشد. هم‌چنین نتایج نشان دهنده سرعت پایین گردش اعتماد و مشارکت بر اساس شاخص میانگین فاصله ژئودزیک بود. نتایج شاخص تمرکز نشان‌دهنده ساختار متمرکزتری در دریافت پیوند اعتماد و مشارکت نسبت به پراکنش این دو پیوند می‌باشد. میزان هم‌بستگی بین دو پیوند اعتماد و مشارکت در بین بهره‌برداران محلی آب‌بر اساس شاخص QAP در حد بالا ارزیابی شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده نیاز به تقویت هر چه بیش‌تر سرمایه اجتماعی از طریق افزایش پیوندهای اعتماد و مشارکت در این منطقه می‌باشد. به‌دنبال افزایش سرمایه اجتماعی، مناقشات اجتماعی در بین ذینفعان محلی کاهش می‌یابد و در نتیجه حرکت به‌سمت حکمرانی خوب منابع آب تسهیل می‌گردد.
راهدان, عباس , ملکیان, آرش و حاج علیزاده, احمد . (1404). تحلیل سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی منابع آب در راستای مدیریت مناقشات آب (منطقه مورد مطالعه: پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود). حکمرانی منابع طبیعی, 2(1), 334-356. doi: 10.22059/jnrg.2025.394029.1035
MLA
راهدان, عباس , , ملکیان, آرش , و حاج علیزاده, احمد . "تحلیل سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی منابع آب در راستای مدیریت مناقشات آب (منطقه مورد مطالعه: پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود)", حکمرانی منابع طبیعی, 2, 1, 1404, 334-356. doi: 10.22059/jnrg.2025.394029.1035
HARVARD
راهدان, عباس, ملکیان, آرش, حاج علیزاده, احمد. (1404). 'تحلیل سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی منابع آب در راستای مدیریت مناقشات آب (منطقه مورد مطالعه: پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود)', حکمرانی منابع طبیعی, 2(1), pp. 334-356. doi: 10.22059/jnrg.2025.394029.1035
CHICAGO
عباس راهدان , آرش ملکیان و احمد حاج علیزاده, "تحلیل سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی منابع آب در راستای مدیریت مناقشات آب (منطقه مورد مطالعه: پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود)," حکمرانی منابع طبیعی, 2 1 (1404): 334-356, doi: 10.22059/jnrg.2025.394029.1035
VANCOUVER
راهدان, عباس, ملکیان, آرش, حاج علیزاده, احمد. تحلیل سرمایه اجتماعی ذینفعان محلی منابع آب در راستای مدیریت مناقشات آب (منطقه مورد مطالعه: پایین دست حوزه آبخیز زاینده‌رود). حکمرانی منابع طبیعی, 1404; 2(1): 334-356. doi: 10.22059/jnrg.2025.394029.1035
)