بررسی ابعاد حکمرانی سازگار و مشارکتی منابع آب برای افزایش تاب‌آوری و مدیریت ریسک با رویکرد مبتنی بر آینده‌نگری

حکمرانی سازگار و مشارکتی منابع آب همواره با چالش‌های متعددی همچون تغییر اقلیم، افزایش تقاضا برای منابع محدود و ناکارآمدی سیستم‌های مدیریتی مواجه است. این پژوهش با رویکردی نوآورانه، با استفاده از رویکردهای تحلیل ماتریس SWOT و سپس رتبه‌بندی آنها براساس روش QSPM و همچنین بهره‌گیری از تحلیل اثر متقابل و مدل آینده‌پژوهی MICMAC به تحلیل حکمرانی مشارکتی منابع آب پرداخته و راهبرد‌هایی برای افزایش تاب‌آوری و مدیریت ریسک در این حوزه پیشنهاد می‌دهد. در تحلیل SWOT، نقاط قوتی همچون وجود نهادهای مدنی فعال، تجارب موفق در حکمرانی آب و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین شناسایی شدند. همچنین، فرصت‌هایی نظیر افزایش همکاری‌های بین‌المللی و توسعه شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفت. از سوی دیگر، نقاط ضعفی مانند کمبود قوانین جامع، ضعف در هماهنگی میان نهادها و محدودیت منابع مالی، به همراه تهدیداتی چون خصوصی‌سازی ناعادلانه منابع آب و افزایش وابستگی کشاورزی به منابع آبی شناسایی شدند. نتایج مدل آینده‌پژوهی MICMAC نشان داد که تأمین مالی زیرساخت‌های پیش‌بینی بحران و توسعه سیستم‌های هشداردهنده محلی از اقدامات کلیدی برای تقویت تاب‌آوری هستند. شبکه‌های اجتماعی و کمپین‌های اطلاع‌رسانی نیز نقش مهمی در افزایش مشارکت عمومی و ارتقای آگاهی ایفا می‌کنند. بر این اساس، راهبرد‌هایی از جمله ایجاد کارگروه‌های میان‌سازمانی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در پایش منابع آب و تقویت آموزش‌های محلی پیشنهاد شدند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که موفقیت در حکمرانی سازگار و مشارکتی منابع آب مستلزم همکاری مؤثر میان نهادهای دولتی، جامعه مدنی و سازمان‌های بین‌المللی است. استفاده از فناوری‌های پیشرفته، ایجاد زیرساخت‌های پایدار و ارتقای ظرفیت‌های محلی از جمله عوامل کلیدی در دستیابی به یک سیستم حکمرانی پایدار و تاب‌آور هستند. این رویکردها می‌توانند به مقابله با بحران‌های آبی و ارتقای پایداری منابع آب کمک کنند.