حکمرانی پایدار خاک: نقش مدل ارزش- هویت- هنجار شخصی در تبیین قصد کشاورزان در شهرستان زنجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

2 گروه آموزشی ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

10.22059/jnrg.2025.402014.1054

چکیده

عدم تمایل کشاورزان به پذیرش اقدامات حفاظتی، یکی از چالش‌های اصلی حکمرانی پایدار خاک در کشور به شمار می‌آید که اثربخشی سیاست‌های مبتنی بر رویکردهای فنی و دستوری را محدود کرده است. با توجه به اهمیت مسئله، این پژوهش با تمرکز بر ابعاد روانشناختی، به دنبال تبیین سازوکارهای درونی شکل‌گیری قصد رفتاری کشاورزان برای اتخاذ اقدامات مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک (ISFM) بود. جامعه آماری این تحقیق توصیفی- همبستگی، تمامی کشاورزان گندم‌کار (۶۶۷۶ نفر) در شهرستان زنجان بود که 386 نفر از آنان با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی محتوایی آن با بهره‌گیری از نظرات متخصصان و روایی سازه و پایایی ترکیبی آن از طریق برآورد تحلیل عاملی تأییدی مورد تأیید قرار گرفت. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد که مدل ارزش- هویت- هنجار شخصی از اعتبار و اثربخشی لازم برای پیش‌بینی قصد کشاورزان در استفاده از اقدامات ISFM برخوردار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که ارزش‌های زیست‌کره اثر مثبت و معنی‌داری بر هویت خود زیست‌محیطی داشت که به نوبه خود منجر به شکل‌گیری هنجار شخصی شد. در نهایت، هنجار شخصی توانست 45 درصد از واریانس قصد کشاورزان را تبیین نماید. در مجموع، بر پایه یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که قصد کشاورزان برای مشارکت در حفاظت از منابع خاک، ریشه در یک مسیر اخلاقی- هویتی دارد. این یافته، دلالت‌های مهمی برای نظام حکمرانی دارد و نشان می‌دهد که فراتر از رویکردهای صرفاً دستوری، سیاست‌های اثربخش بایستی بر فعال‌سازی محرک‌های درونی و وجدان اخلاقی کشاورزان تمرکز نمایند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار