تحلیل نیازسنجی مشارکتی بر اساس رویکرد حکمرانی مبتنی بر مدیریت اجتماع‌محور روستایی (مورد مطالعه: روستای چهارطاق شهرستان باخرز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس، پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران، ایران.

2 دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی مرکز، تهران، ایران.

3 استادیار پژوهشی، پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران، ایران.

4 کارشناس، مرکز مطالعات توسعه روستایی، پژوهشکده سوانح طبیعی، تهران، ایران.

چکیده

تحلیل نیازسنجی مشارکتی، فرایند بررسی نیازها، مسائل و مشکلات مردم و جامعه با همکاری و مشارکت آنان است. این رویکرد با هدف شناسایی نیازهای واقعی و اصلی مردم می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و رضایت جامعه را افزایش دهد. هدف حکمرانی، تأمین حقوق و نیازهای مردم جامعه است. بررسی رویکردهای حاکمیتی می‌تواند روند مدیریت و شفافیت را در روستاهای شهرستان باخرز بهبود بخشد. پروژۀ طرح آبادانی و پیشرفت منظومه‌های روستایی با رویکرد شبکۀ اجتماعی گامی در راستای تدوین برنامۀ عمل حکمرانی در روستاهای شهرستان بوده است. در این راستا، نیازسنجی و اولویت‌بندی مشکلات روستاییان از مهم‌ترین اصول در برنامه‌ریزی روستایی است. در این تحقیق با استفاده از روش‌های کیفی شامل بحث گروهی، تمامی مشکلات از دیدگاه ذی‌نفعان محلی شناسایی و اولویت‌بندی شد. در گام بعدی نیز برحسب دیدگاه ذی‌نفعان محلی، برای شناسایی اولویت‌های توسعۀ روستایی از معیارهای امکانات سلامتی، آموزش‌وپرورش، امنیت و حمایت از کارآفرینی با استفاده از روش AHP بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که به‌ترتیب تکمیل بند ژرف، اصلاح الگوی کشت و لایروبی قنات برای مردان با بیشترین اولویت به‌ترتیب 33 درصد از نیاز گروه مردان و 17 درصد از نیاز گروه زنان را به خود اختصاص داده‌اند. ارتباط با جوامع محلی به‌صورت تصمیم‌گیری جمعی، فرایندی است که می‌تواند تعیین خط‌مشی و سیاستگذاری را با تأکید بر جوامع محلی به ارمغان آورد؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود در هر پروژه، بستر مشارکت اجتماعی روستاییان فراهم شود؛ چراکه همدلی روستاییان با پروژۀ اجرایی، دلسوزی برای به سرانجام رسیدن اهداف پروژه را در بر خواهد داشت و این دلسوزی در مقایسه با احساس مسئولیت، گامی فراتر و محرکی درونی و متضمن اهداف مدیریتی است.

کلیدواژه‌ها